Czas pracy kierowcy zawodowego – najważniejsze informacje o limitach dziennych oraz tygodniowych

Na zawodowych kierowcach ciąży duża odpowiedzialność. Podczas jazdy od jednej lokalizacji do drugiej muszą oni nieustannie wykazywać się dużym skupieniem, rozwagą i przewidywaniem ewentualnych zagrożeń czyhających na drodze. Jednocześnie priorytetem powinno być dla nich dbanie o pojazd, którym się poruszają i troska o bezpieczeństwo swoje oraz pozostałych uczestników ruchu drogowego.

Aby udało się osiągnąć taki efekt, osoby pracujące jako kierowcy zawodowi muszą mieć odpowiednie kwalifikacje, liczy się także ich kondycja psychiczna i fizyczna. Przemęczenie wywołane stresem lub zbyt dużą liczbą godzin spędzonych za kierownicą uznaje się za ogromne zagrożenie, dlatego tak ważne jest odpowiednie kontrolowanie czasu pracy kierowcy zawodowego. Już teraz sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat, aby zachowane zostały właściwe proporcje między pracą i odpoczynkiem.

Czas pracy kierowcy – ogólne informacje

Za czas pracy kierowców uznaje się okres trwający od momentu rozpoczęcia wykonywania obowiązków zawodowych, aż do ich zakończenia. Wbrew pozorom, praca na tym stanowisku to nie tylko godziny spędzone za kółkiem – definicja tego pojęcia jest zdecydowanie bardziej rozległa. Do tej kategorii zaliczane są również wszelkie inne czynności związane z realizacją przewozu drogowego, jednocześnie nie uwzględnia się tutaj np. dobowego nieprzerwanego odpoczynku albo nieusprawiedliwionych postojów w czasie prowadzenia pojazdów.

Czas pracy kierowców – tabela przekazująca te informacje najbardziej obrazowo pokazuje, że zagadnienie to jest najczęściej określane w wymiarze dobowym, tygodniowym oraz dwutygodniowym. Podstawowym aktem prawnym, który reguluje omawianą w tym artykule kwestię i stanowi źródło sprawdzonej wiedzy, jest obowiązująca aktualnie Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców. Odnosi się ona przede wszystkim do etatowych pracowników wykonujących przewóz drogowy, a więc tych zatrudnionych na umowę o pracę. Istotne znaczenie ma również Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r.

Dzienny i tygodniowy czas pracy kierowcy

Normy wskazujące na dopuszczalne godziny pracy kierowców ustalono, aby nie dochodziło do sytuacji, w których u osób wykonujących ten zawód zauważalna będzie obniżona koncentracja wywołana przemęczeniem pojawiającym się na skutek długotrwałego prowadzenia pojazdu (nie tylko w dzień, ale również w nocy). W efekcie maksymalny dobowy czas prowadzenia pojazdu wynosi co do zasady 9 godzin. Istnieje opcja wydłużenia go do maksymalnie 10 godzin, jednak można uczynić to nie częściej niż dwa razy w danym tygodniu.

Zgodnie z aktualnymi przepisami tygodniowy czas jazdy kierowcy zawodowego powinien trwać nie więcej niż 56 godzin. Wskazane zostały także wymagania, co do dozwolonego czasu pracy w trakcie dwóch następujących po sobie tygodni – łącznie może to być co najwyżej 90 godzin. Trzeba podkreślić, że względem tych zagadnień stosuje się definicję tygodnia wskazującą, że jest to okres pomiędzy godziną 00:00 w poniedziałek a północą następującą w najbliższą niedzielę.

Nieprzestrzeganie tych zasad wiąże się z koniecznością poniesienia konsekwencji w postaci kary grzywny. Tego typu sankcja jest nakładana na pracodawców, a jej konkretną wysokość regulują odpowiednie przepisy ustawowe.

Przerwy w jeździe i dobowy oraz tygodniowy odpoczynek

Każdy pracownik, w tym również kierowca, musi przestrzegać stosownych norm związanych z dopuszczalną liczbą godzin aktywności zawodowej. Aspekt ten oddziałuje na efektywność człowieka i wydajność jego działań. Jest to ważne nie tylko ze względu na obowiązek legalnego działania, ale i w związku z koniecznością zregenerowania sił oraz zagwarantowania sobie energii na kolejny dzień wytężonej aktywności.

Gdy kierowca wykonuje swoje obowiązki zawodowe przynajmniej przez 6 godzin w ciągu doby, przysługuje mu 15 minut tzw. przerwy śniadaniowej, które są wliczane do czasu pracy. Jest także przewidziana przerwa w wymiarze 30 minut (u pracowników pracujących mniej niż 9 godzin) oraz 45 minut (u osób, które pracują dłużej niż 9 godzin). Pauzy te muszą nastąpić, gdy minie 4,5 godziny prowadzenia pojazdu. Ponadto każdego dnia ma on prawo do nieprzerwanego wypoczynku trwającego co najmniej 11 godzin. W kontekście tygodnia taki długotrwały relaks ma wynosić przynajmniej 35 godzin – kierowca może wtedy dowolnie dysponować swoim wolnym czasem.

Czas pracy kierowcy – dyżur, pora nocna, godziny nadliczbowe

Z kwestią rozkładu czasu pracy kierowców zawodowych związane jest pojęcie dyżuru, pory nocnej oraz godzin nadliczbowych:

• To pierwsze sformułowanie wskazuje na okres, w którym pracownik jest poza swoimi normalnymi godzinami pracy, jednak ciągle pozostaje w tak zwanej gotowości do wykonywania pracy wynikającej z podpisanej przez niego umowy – w zakładzie pracy lub innym miejscu wskazanym przez pracodawcę.
• Za porę nocną obowiązującą w branży transportowej i wykorzystywaną podczas ustalania czasu pracy uznaje się wybrane cztery godziny następujące pomiędzy północą, a 7:00.
• Pracę w godzinach nadliczbowych, czyli taką wychodzącą poza uzgodnione normy, kierowcy mogą wykonywać w szczególnych sytuacjach, kiedy zajdzie wyjątkowa potrzeba.

Ewidencja czasu pracy kierowcy

Każdy pracodawca jest zobowiązany do prawidłowego i starannego prowadzenia rzetelnej ewidencji czasu pracy kierowcy, stanowiącej formalne potwierdzenie liczby godzin rzeczywiście przepracowanych przez niego w danym okresie. Zgodność ze stanem faktycznym zamieszczanych tam informacji potwierdzają dane udostępniane poprzez zastosowany w pojeździe tachograf. Jest to przewidziana przez obowiązujące prawo forma systematycznego oraz skutecznego monitorowania i rozliczania czasu pracy poszczególnych członków zespołu. Tego typu dokumentacja musi być archiwizowana. Gdy w wyniku kontroli przeprowadzanej przez uprawniony do tego organ wykazany zostanie brak takiej ewidencji, nakłada się grzywnę.

Jak w czasie pracy rozlicza się inne zadania kierowcy?

Jak zostało już wcześniej zasygnalizowane, rozkład czasu pracy kierowców uwzględnia nie tylko samo prowadzenie pojazdu. Wliczane są także inne ważne aktywności, które uznaje się za integralną część zatrudnienia na tym stanowisku. To między innymi: załadowywanie i rozładowywanie przewożonego towaru, obsługa pojazdów i przyczep (w tym utrzymywanie ich w czystości), działania zapewniające bezpieczeństwo osób, pojazdu i rzeczy, a także konieczne formalności administracyjne.

Przestrzeganie dobowej i tygodniowej liczby godzin aktywności zawodowej kierowców oraz stosowanie się do zasad regulujących kwestie odpoczynku i przerw w pracy to zadnia, z których obowiązkowo muszą wywiązać się osoby pracujące na takim stanowisku, a także ich przełożeni. W efekcie zapewnione zostanie bezpieczeństwo transportu, kierowców i innych uczestników ruchu drogowego, jak również ograniczy się ryzyko wystąpienia kolizji, czy wypadków.